องค์กรแห่งการเรียนรู้ การจัดการความรู้ และสุนทรียสนทนา (2)

ผมอยากบันทึกเกี่ยวกับ KM ที่เป็นส่วนหนึ่งในชีวิตประจำวัน ก็พอดีมี”วิกฤตในห้องส้วม” มาเสริมพอดี

การจัดการความรู้เป็นเรื่องที่เกิดยากในองค์กรก็อาจเป็นเพราะเราไปตั้งเป้าหมายการสร้าง KPIs เป็นเป้าหมายหลัก แทนที่จะกำหนดให้ KPIs เป็นเพียงผลพลอยได้ เพราะ KM นั้นก็เป็นส่วนหนึ่งในชีวิตประจำวันได้ และมีเป้าหมายในการพัฒนาองค์กรให้มีสมรรถนะสูงขึ้น

อาจารย์มงคลชัย เล่าถึงการไปตีกอล์ฟว่าเป็นการจัดการความรู้ดังนี้ครับ

• การไปตีกอล์ฟแต่ละครั้ง เราได้ฝึกฝีมือ เรียกว่า knowledge utilization หรือได้ใช้ความรู้เกี่ยวกับกอล์ฟที่เรามีอยู่

• เราได้สังเกตเรียนรู้เทคนิคการตีกอล์ฟดี ๆ จากเพื่อน (ครูลักพักจำ) หรือการได้แนะนำเทคนิคของเราให้เพื่อนของเราฟัง เรียกว่า knowledge sharing

• การนำเอาความรู้ที่เพื่อนแนะนำ หรือจากกูรูกอล์ฟทางหน้าหนังสือพิมพ์ ทีวี มาประยุกต์ใช้ เรียกว่า knowledge application

• เมื่อออกรอบเสร็จ ไปกินอาหารกันต่อ สนทนาถึงเกมกอล์ฟที่เพิ่งจบไป สนทนาถึงเทคนิคการเล่นกอล์ฟใหม่ ๆ เรียกว่า knowledge creation

• การรับฟังเทคนิคใหม่ นำมาทดลองใช้กับตัวเอง ปรากฏว่าได้ผลดี ก็จดบันทึกไว้เพราะกลัวจะลืม ก็เรียกว่า knowledge storage


สิ่งที่เราได้พยายามกระทำลงไปเพื่อให้ได้สิ่งที่ดีกว่าก็เป็นส่วนหนึ่งของ KM เพราะเราจะได้ tacit knowledge เพิ่มขึ้นมา และก็เป็นสิ่งที่น่าเสียดาย หากเราจะเก็บสิ่งดี ๆ ที่เรารู้นั้นเอาไว้ใช้เองโดยไม่แบ่งปัน (sharing) กับใคร เพราะวันหนึ่ง tacit knowledge นี้ก็สูญหายไปกับตัวเราเอง

การจัดการกับอารมณ์ความรู้สึกของเราก็เป็น Knowledge ชนิดหนึ่ง KM is not about technology เพราะการจัดการความรู้มีเป้าหมายหลักคือ ให้องค์กรมีสมรรถนะสูงขึ้นด้วยความรู้ มิใช่ด้วยเงินลงทุนหรือเทคโนโลยีเพียงอย่างเดียว องค์กรจะดำรงอยู่ได้ด้วยตัวคนที่มีคุณภาพขององค์กรนั้น ๆ

ความรู้ที่เป็นวิธีการปฏิบัติงานที่ดีที่สุด ซึ่งเป็นการแนะนำว่าควรกระทำแล้วจะดี ก็ยังมีความรู้ประเภทที่เกี่ยวกับข้อไม่พึงกระทำ ซึ่งถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของวิธีการปฏิบัติงานก็ต้องเป็นความรู้ที่ต้องจัดการเช่นกัน เช่นการสื่อสารที่ไม่ชัดเจน การไม่มอบหมายงาน ทำให้ต้องรอติดต่อเฉพาะบุคคล ก็เป็น bad practice ที่ต้องลดออกไป เช่นเดียวกัน

ปัญหาที่ผมว่าเกิดขึ้นแล้วในเรื่อง KM ก็คือ ผู้มาประเมิน KM ก็ยังมีความรู้ความเข้าใจ KM ไม่ตรงกัน จะยึดเอาเฉพาะรูปแบบที่สามารถวัดได้ ซึ่งบางครั้ง การไม่บอกว่านี่คือ KM อาจเป็นการพัฒนาประสิทธิภาพขององค์กรได้ดีกว่า เพราะ...เดี๋ยวนี้ ใคร ๆ ก็กลัวการต้องทำเอกสารเพิ่ม พอบอกว่าจะต้องทำ KM ก็กลัวเสียแล้ว

บางครั้งผมก็เสนอให้ทำ KM โดยไม่บอกว่านี่คือ KM ครับ พยายามบอกว่านี่คือ MK แทน (ฮา)

ผม..เอง