Freeze Dryer กับปัญหาอุณหภูมิไม่ได้

           Freeze Dryer ก็คือ เครื่องที่ใช้ในการทำแห้งตัวอย่างที่ต้องการรักษาคุณสมบัติตัวอย่างให้คงสภาพเดิม หลัก ๆ ก็มีเครื่องทำความเย็น(จัด) และเครื่องดูดสุญญากาศ ซึ่งเจ้าเครื่องนี้มีราคาแพงมาก ส่วนค่าไฟที่ใช้ ก็ไม่ใช่ย่อยเช่นกัน

          ก่อนหน้าที่ผมจะได้รับแต่งตั้งเป็นวิศวกรมือหลักของเครื่องนี้ ได้มีการซ่อมครั้งใหญ่ โดยมีปัญหาทั้งเรื่องระบบทำความเย็นและระบบดูดสูญญากาศ ซึ่งทางบริษัท นำเครื่องไปซ่อม เราเสียค่าใช้จ่ายไปเกือบแสนสำหรับเจ้าเครื่องนี้ ที่แพงก็คือซ่อมระบบทำความเย็นครับ คอมเพรสเซอร์ มีราคาแพงสุด หลังจากที่ซ่อมเสร็จเครื่องก็ใช้งานดีมาก อุณหภูมิลดลงติดลบอย่างรวดเร็วจนถึง -62 องศาเซลเซียส ส่วนระบบสูญญากาศ ทำได้ที่ความดันประมาณ 35 มิลลิทอร์

           เมื่อ 2-3 สัปดาห์ ที่ผ่านมา นักวิทยาศาสตร์แจ้งกับผมว่าอุณหภูมิได้แค่ -40 กว่า ๆ บางครั้งถ้าใส่ขวดตัวอย่างมาก ๆ ก็อยู่ที่ประมาณ -30 กว่า ๆ พอหลังจากได้รับแจ้งแล้ว ผมก็เข้าตรวจสอบ ปรากฎว่าเครื่องมีเสียงดังผิดปกติ น่าจะมาจากคอมเพรสเซอร์ ผมคิดในใจว่าหลายตังค์แน่ ๆ งานนี้ แต่ก็ยังคิดว่าพึ่งเปลี่ยนมาไม่น่าจะเสียง่ายขนาดนี้ จึงนำอุปกรณ์ตรวจวัดค่ากระแสไฟฟ้า ที่คอมเพรสเซอร์ ก็สรุปว่าค่ากระแสที่ใช้ไม่เกินค่ากระแสพิกัดที่ระบุบน NamePlate ของคอมเพรสเซอร์ แสดงว่าคอมเพรสเซอร์ก็ไม่น่าจะมีปัญหา จึงไปตรวจสอบที่ Condensor ว่าสามารถระบายความร้อนได้ดีหรือไม่ มีฝุ่นมากมั้ย แล้วพัดลมระบายยังทำงานหรือป่าว สรุปว่าก็ปกติ

           ผมลองใช้วิธีถามจากผู้ที่เคยดูแลมาก่อน พอดีเจอท่านทดแทน แกก็เลยแนะนำให้ไปตรวจสอบแผงควบคุมหลักบริเวณด้านข้างของเครื่อง ซึ่งผมต้องระวังเป็นพิเศษเนื่องจาก 220 VAC ครับ สิ่งที่ไม่ควรลืม !!! คือ ถอดปลั๊ก หรือตัดไฟ เสียก่อน

            จากนั้นผม ก็นำบอร์ดควบคุมมาตรวจสอบอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ทั้งหมด สรุปว่าก็ไม่มีสิ่งใดผิดปกติ (อ้าวแล้วเอาไงอีกเนี่ย?) ก็ทำการประกอบบอร์ดกลับเช่นเดิม พร้อมกับตรวจสอบ Capacitor start และ Capacitor Run  ของคอมเพรสเซอร์ ก็ปกติดี จากนั้นก็กลับมาตรวจสอบดูท่อน้ำยาแอร์ ว่ามีการรั่วซึมหรือไม่ ดูจนทั่วหมดแล้วก็ไม่มีจุดรั่วเลย แล้วมันจะเกิดจากสาเหตุใดอีกเนี่ย ? ทดลองเปิดเครื่องดู เสียงที่ดังก็หายไปแล้ว สรุปไม่รู้จากสาเหตุใด หรืออาจจะเกิดจาก body สั่น แต่อุณหภูมิก็ยังคงไม่ปกติเช่นเดิม

              หลังจากที่ตรวจสอบไปหลายอย่างแล้วไม่พบสิ่งที่ผิดปกติ ก็เลยให้นักวิทยาศาสตร์ ใช้งานต่อ เนื่องจากว่ามีตัวอย่างที่ลูกค้าส่งอยู่ค่อนข้างมาก ผมเองคงต้องพักตรงนี้ไว้ก่อน กลับไปทำการบ้าน หาผู้รู้ถาม หาข้อมูลเพิ่มเติม และวิเคราะห์หาสาเหตุอีกต่อไป จากนั้นก็หันไปทำภาระกิจอย่างอื่นก่อน

               ผ่านไปหลายวัน ผมเดินผ่านไปผ่านมา ดูที่ค่าอุณหภูมิหน้าเครื่องก็ได้ประมาณ -40 กว่า ๆ บางครั้งก็ได้ประมาณ -50 แต่น้อยครั้งมาก นักวิทยาศาสตร์ก็เขียนใบแจ้งซ่อมมา ด้วยอาการที่ว่าอุณหภูมิไม่ปกติตามที่เคยเป็น ผมก็คิดไปเรื่อย ๆ ว่าสาเหตุมาจากอะไรเนี่ย พอดีเมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมาได้ไปทำการบำรุงรักษาเครื่อง ตามแผนการบำรุงรักษาประจำเดือนกรกฎาคม  ก็ได้ทำการเปลี่ยนน้ำมันปั้มสูญญากาศใหม่เนื่องจากสีของน้ำมันเริ่มมีสีดำแล้ว จากนั้นก็ทำความสะอาด Condensor ทำความสะอาดตัวเครื่องทั้งหมด และสังเกตุเห็นว่ามีคราบน้ำมันหยดลงบนพื้น ก็สรุปว่ารั่วมาจากซีลแกนปั้มของปั้มสูญญากาศ ก็คงต้องทะยอยแก้ปัญหากันต่อในกรณีนี้

                   ผมก็กลับมาแก้ปัญหาเรื่องอุณหภูมิต่อ ก็เริ่มสงสัยตัวเซ็นเซอร์วัดอุณหภูมิที่แปะอยู่ที่ท่อทำความเย็น (Ice Condensor) สังเกตุว่ามันแปะแบบหลวมมาก จับไปจับมาก็หลุดออกมา นั้นแน่ น่าจะเกิดจากสาเหตุนี้เองครับที่ทำให้อุณหภูมิไม่ถึง แต่อย่าพึ่งมั่นใจ ผมไม่รอช้า ทำการแก้ไขให้เซ็นเซอร์แปะแนบกับท่อทำความเย็นทันที

            จากนั้นก็ไปตรวจสอบสายเซ็นเซอร์ต่อว่ามีการชำรุดหรือขาดบ้างมั้ย สรุปว่าเจอขั้วต่อของเซ็นเซอร์ซึ่งสามารถถอดออกแล้วนำ Digital Temp มาต่อวัดได้ โดยเทียบกับค่าที่แสดงผลบนหน้าจอของเครื่อง ซึ่งอาจจะทำให้เรามั่นใจได้ว่าเซ็นเซอร์และตัวควบคุมอุณหภูมิของเครื่องยังปกติดีอยู่

                ไล่สายเซ็นเซอร์ต่อไป จนถึงหลังเครื่องควบคุมอุณหภูมิก็มีคอนเน็ตเตอร์อยู่ ผมก็ลองดึงออกมาแล้วใส่กลับ กลัวว่าคอนเน็ตเตอร์จะไม่แน่นหรือหลวมอยู่ ปรากฏว่าสายเซ็นเซอร์หักและหลุดออกมาจากคอนเน็คเตอร์ ผมจึงรีบทำการซ่อมแซมสายทันที ให้อยู่ในสภาพที่ใช้ได้

             หลังจากแก้ไขปัญหาเสร็จเรียบร้อยแล้ว ไม่รอช้า รีบทำการเดินเครื่อง เพื่อดูว่าเครื่องสามารถทำงานได้ เต็มประสิทธิภาพหรือยัง สรุปว่าอุณหภูมิได้ถึง -59 องศาเซลเซียล ความดัน 41 มิลลิทอร์ ดังรูป

           หลังสุดที่สังเกต ตอนที่นักวิทย์ ใช้งาน อุณหภูมิได้ถึง -60 องศาเซีลเซียล แล้วครับ จริง ๆ แล้ว เครื่องไม่ได้เสียหรอกครับ อุณหภูมิก็ยังปกติ แต่เซ็นเซอร์มันหลุดออกจากที่มันเคยอยู่ อุณหภูมิที่แสดงหน้าเครื่องจึงเป็นอุณหภูมิที่ไม่เป็นจริง นักวิทย์หรือผู้ปฏฺิบัติงาน ก็ไม่แน่ใจว่าอุณหภูมิยังปกติหรือไม่ อาจจะมีการวิเคราะห์สาเหตุผิดได้ ก็คือ สงสัยว่าที่ตัวอย่างมีปัญหาและไม่สามารถทดสอบได้ มาจากปัญหาของอุณหภูมินั่นเอง

                                                          ...HS9OCB...