ที่มาที่ไปของงานวิจัยชุมชน ^[C]

                        ย้อนหลังไปเมื่อประมาณปี 43.. Kon1Kon เพิ่งกลับมาทำงานได้ไม่นานนัก.. เราได้รับภาระยิ่งใหญ่ คือให้ดูแลหลักสูตรสิ่งแวดล้อมศึกษา โดยมีอาจารย์อยู่เพียง 2 ท่าน..คือ Kon1Kon กะ คนอีกคนหนึ่ง.. (ซึ่งเป็นกัลยาณมิตรกันจนมาถึงปัจจุบัน).. เริ่มต้นจากงงงันสุดๆ ..(จบมาคนละเรื่องกันเลย).. แต่ความที่มีใจให้ ก็เลยคิดว่าลองดูกันซักตั้ง..

                        เราสองคนนั่งจับเข่าคุยกันปรึกษาหารือกันตลอด ..ไปดูงานด้วยกัน..แม้กระทั่งข้ามน้ำข้ามทะเลไปเพิ่มพูนความรู้ที่อังกฤษโน่น.. แบ่งกันศึกษาค้นคว้าตำราต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง.. คุยกะคนโน้นคนนี้ ปรึกษากันทุกวัน วันละหลายๆ ครั้ง ช่วยกันวางแนวทาง และช่วยกันแก้ปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นมาตลอด  ส่วนหนึ่งที่เราทำก็คือวางแผนวิชาที่จะสอนทั้งหมดร่วมกัน  เราตั้งใจให้นศ.ได้ประสบการณ์จริง มากกว่า นั่งเรียนในห้องแคบๆ.. จึงเป็นปรัชญาของเราตลอดมาว่า นศ. ต้องเข้าไปสัมผัสปัญหาจริงในพื้นที่..

                        ตอนนั้นวิชาทุกวิชาในหลักสูตร เราจับมาบูรณาการกันหมด โดยใช้ Area-based เป็นแนวทางในการจัดการเรียนการสอน  ทุกปีนักศึกษาจะต้องเข้าศึกษาในพื้นที่ชุมชนใดชุมชนหนึ่ง  ใช้กระบวนการวิจัยตามวิชาระเบียบวิธีวิจัย  ใช้วิธีการรวบรวมข้อมูลตามวิชาชุมชนและทรัพยากรฯ นำปัญหาที่พบเจอมาจัดใช้เป็นฐานเพื่อพัฒนากระบวนการสิ่งแวดล้อมศึกษาในอีกวิชา.. นักศึกษาทุกคน โดยเฉพาะในรุ่นแรกๆ เข้าใจถึงความจำกัดของ Resources ที่เรามี  แต่ที่น่าปลื้มใจก็คือ  นศ. ทุกคนให้ความร่วมมือในการตั้งใจทำหน้าที่ของตนเป็นอย่างดี..

                         เนื่องจากการเน้นการปฏิบัติเป็นจุดสำคัญในการจัดการเรียนการสอน..ดังนั้น งานวิจัยที่นศ.จะทำเป็นวิทยานิพนธ์ จึงเป็นแนววิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมเป็นส่วนใหญ่.. ช่วงนั้นพันธมิตรเรามีหลายคน ที่มาช่วยกัน Comment งานของนศ. รุ่นแรกๆ ที่เรากำลังจัดทิศทางให้ลงตัว...เช่น ผศ.ดร.อุทัย ดุลยเกษม  อ.สนั่น เพ็งเหมือน รศ.ดร.สมยศ ทุ่งหว้า  ผศ.ดร.อาแว มะแส ผศ.สุพจน์ โกวิทยา  รศ.ปราณี ทองคำ ผศ.ดร.นัยนา ศรีชัย  อ.อัมพร ศรประสิทธิ์ เป็นต้น..  การทำงานในช่วงแรกช่วยให้เราจัดรูปกระบวนให้เข้าที่เข้าทางและเป็นที่มาของการทำวิจัยเชิงปฏิบัติการและการวิจัยแบบมีส่วนร่วม..ซึ่งเป็นความสนุกสนานและความถนัดของหน่วยวิจัยเราในปีต่อๆ มา

              ·          สร้างกระบวนการเรียนรู้

              ·         พัฒนาหลักสูตรท้องถิ่น

              ·         บูรณาการหลักสูตร

              ·         พัฒนาแหล่งเรียนรู้

              ·         พัฒนาการมีส่วนร่วมในการจัดการสิ่งแวดล้อม

                           ทั้งหมดนี้ มีปัจจัยเสริมที่ทำให้ทำงานได้สนุกสนาน น่าจะได้แก่

             ·         มีกัลยาณมิตรในการทำงาน  (team working)

             ·         มีเครือข่ายที่ดี (Networking)

             ·         มีทรัพยากรพอสมควร ไม่สำคัญว่าจะต้องมาก (Enough resources to function main mission)

             ·         มีอำนาจในการบริหารจัดการด้วยตัวเองได้พอสมควร (Appropriate authority)

             ·         และที่สำคัญ...ต้องมีใจ (Willing)

ทั้งหมดนี้ เริ่มต้นมาจาก Kon2Kon เท่านั้นจริงๆ...

กิตติกรรมประกาศ: คนอีกคนที่ร่วมบุกเบิกฝ่าฟันกันมา ก็คือท่าน ผศ.ดร.เยาวนิจ กิตติธรกุล ซึ่งต้องขอประกาศความดีและยกเครดิตให้ท่านไว้ ณ ที่นี้ด้วยค่ะ