เห็ดแครง: เห็ดอร่อย เพาะได้เร็ว ขายได้ดี

       เห็ดแครง  หรือ  เห็ดตีนตุ๊กแก เป็นเห็ดที่ขึ้นได้ทั่วทุกภาคของประเทศไทย และงอกได้ตลอดปี โดยเฉพาะฤดูฝนจะพบเห็ดแครงงอกตามวัสดุหลายชนิด เช่น ท่อนไม้ กิ่งไม้ ใบไม้ ใบหญ้า กระดาษ โดยเฉพาะในภาคใต้ของไทยจะพบเห็ดแครงมากบนท่อนไม้ยางพาราจากต้นยางพาราที่ตัดโค่นไว้ เมื่อท่อนไม้ตายและมีฝนตกก็จะพบเห็ดแครงขึ้นตามธรรมชาติเป็นจำนวนมาก ซึ่งเห็ดแครงนับเป็นเห็ดที่ได้รับความนิยมบริโภคกันมากในพื้นที่ภาคใต้ เมนูขึ้นชื่อของเห็ดแครงก็คือ แกงคั่วเห็ดแครงใส่กุ้งหรือใส่หมูย่าง (ถ้าอีสานก็ใส่หอยขม) อุบเห็ดแครงเมนูท้องถิ่นของชาวใต้ที่จะนำเห็ดแครงมาสับให้เป็นชิ้นเล็กๆใส่ข้าวโพดและมะพร้าวขูด ปั้นเป็นก้อนนำไปทอด อร่อยเด็ด เมนูของคนรุ่นใหม่ก็จะเป็น ผัดเห็ดแครงใส่ไข่ ยำเห็ดแครงร่วมกับเห็ดหรือผักชนิดอื่นๆ พล่าเห็ดแครง เป็นต้น นอกเหนือจากภาคใต้แล้วภาคอื่นๆ โดยเฉพาะภาคอีสานก็นิยมรับประทานเห็ดแครงเช่นกัน ดังนั้นตลาดเห็ดแครงจึงนับว่ามีความต้องการสูงแต่การเพาะเห็ดแครงในเชิงการค้ายังไม่แพร่หลายเหมือนเห็ดชนิดอื่น จึงทำให้เห็ดแครงยังหาทานได้ยากทั้งที่ผู้บริโภคมีความต้องการสูง

       จากความต้องการเห็ดแครงที่มีปริมาณสูง ทำให้มีการคิดค้นวิธีการเพาะเห็ดแครงขึ้น เพื่อจะได้มีเห็ดแครงบริโภคได้ตลอดปี  จนมีหลายคนหันมาเพาะเห็ดแครงเป็นการค้าจนประสบความสำเร็จกันเป็นจำนวนมาก 

สูตรอาหารทำก้อนเชื้อเห็ดแครง

-        ขี้เลื่อย 100 กก.

-        รำละเอียด 50 กก.

-        ภูไมท์ 2 กก.

-        ดีเกลือ 0.1 กก.

-        ปูนขาว

-        ข้าวฟ่าง

      ปรับความชื้นด้วยน้ำ ประมาณ 50-60% หลังจากได้ส่วนผสมแล้วบรรจุใส่ถุงพลาสติกเพาะเห็ด ขนาด 6.5 x 10 นิ้ว ประมาณ 3 ใน 4 ของถุง หรือน้ำหนัก 600 กรัม ต่อถุง นำไปนึ่งใน อุณหภูมิ 100 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 3-4 ชั่วโมง นับจากน้ำเดือด เมื่อครบกำหนดเวลา พักไว้ให้เย็นลำเลียงไปไว้ในห้องเขี่ยเชื้อ แล้วรีบใส่เชื้อ อย่าทิ้งไว้ให้เกิน 24 ชั่วโมง จะทำให้การปนเปื้อนของเชื้อสูง เห็ดแครงจะใช้เวลาบ่มก้อนเชื้อ 15-20 วัน เชื้อก็จะเดินเต็มก้อนพร้อมนำไปเปิดดอก

เทคนิคการเปิดดอกเห็ดแครง
         เปิดดอกทุก 15-20 วัน โดยดึงจุกพลาสติกที่ปิดก้อนออก แล้วใช้ยางรัดปากถุงแทน จากนั้นกรีดถุงก้อนเชื้อเป็นแนวยาว 4 แนว แบบแทยง 3 วันแรกรดน้ำที่พื้นและผนังโรงเรือนเพื่อเพิ่มความชื้นในโรงเรือน เพราะในระยะแรกตรงบริเวณรอยกรีดเส้นใยจะขาด ต้องรอให้เส้นใยเจริญประสานกันก่อน ถ้ารดน้ำไปถูกก้อนเชื้ออาจจะทำให้น้ำเข้าตรงบริเวณรอยกรีด ก้อนเชื้อเห็ดอาจจะเน่าเสียหายได้ เห็ดแครงจะออกดอกได้ดีในอุณหภูมิ 30-35 องศาเซลเซียส ความชื้นสัมพัทธ์ 70-80% ซึ่งก็หมายความว่าเห็ดแครงสามารถเพาะหรือเปิดดอกได้ตลอดทั้งปีนั่นเอง หลังจากรดน้ำพื้น 3 วันแล้ว เปลี่ยนมาให้น้ำแบบพ่นฝอยหรือสเปรย์น้ำแทน แต่ถ้าไม่มีระบบน้ำใช้ถังพ่นยาฉีดพ่นน้ำเปล่าก็ได้ ทำเช่นนี้ทุกวัน ไม่เกิน 8 วัน(นับจากเปิดดอก) ก็จะสามารถเก็บดอกแรกได้แล้ว การเก็บดอก 1 รุ่นจะเก็บ 2 วัน วันแรกเลือกตัดดอกใหญ่ก่อน ปล่อยให้ดอกเล็กโตรุ่งขึ้นตัดดอกอีกครั้ง จากนั้นก็กระตุ้นดอกต่อ รุ่น 2 โดยให้น้ำที่ก้อนทุกวัน ติดต่อกัน 7 วัน วันที่ 8 ดอกชุดดอกก็จะออกพร้อมเก็บได้ครั้ง เก็บดอก 2 วันเหมือนเดิม

การจำหน่ายดอกเห็ดและเทคนิคการเก็บรักษา

         การจำหน่ายเห็ดแครงนั้นเนื่องจากเป็นที่รู้จักกันดีและถูกปากติดใจกันในหมู่ชาวใต้  จึงไม่ยากในช่องทางของการจำหน่าย  ส่วนการเก็บรักษาเห็ดแครงทำได้โดยแพ็คใส่ถุงพลาสติกเก็บไว้ในตู้เย็นได้นานนับสัปดาห์โดยที่เห็ดยังสด ใหม่เหมือนเดิม 

        เห็ดแครงมีคุณค่าทางโภชนาการไม่แพ้เห็ดชนิดอื่น มีคาร์โบไฮเดรตและโปรตีนสูง จึงให้พลังงานสูงกว่าเห็ดหอม เห็ดนางรม เห็ดฟาง และเห็ดหูหนู ในประเทศญี่ปุ่นจะใช้ทำเป็นยาได้ด้วย เพราะในเห็ดแครงมีสารที่มีคุณสมบัติในการต่อต้านเชื้อไวรัส และยับยั้งเซลล์มะเร็ง ล่าสุดในวงการเครื่องสำอางพบว่าเห็ดแครงอุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระสูงมาก และมีการพัฒนาเห็ดแครงสู่ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่มีประสิทธิภาพสูงในกาiคืนความอ่อนเยาว์ และชะลอริ้วรอยแห่งวัยหรือเรียกสั้นๆว่าครีมหน้าเด้งนั่นเอง อีกทั้งยังช่วยป้องกันการเกิดมะเร็งผิวหนังได้อีกด้วย จึงนับเป็นเห็ดที่มีศัยภาพสูงในเชิงพาณิชย์ที่น่าส่งเสริมให้มีการขยายการผลิตในเชิงการค้าให้มากขึ้น

***สำหรับท่านที่ต้องการดูการเพาะเห็ดแครง  หรือสนใจการเพาะเห็ดแครง  รวมถึงเห็ดอื่นๆอีกหลายชนิด  ท่านสามารถมาดูได้ในงานเกษตรภาคใต้  ครั้งที่ 24  ที่ทางคณะทรัพยากรธรรมชาติ  กำหนดจัดขึ้นระหว่างวันที่ 12-21 สิงหาคม  2559 นี้นะคะ  เดินเข้าไปชมในบริเวณแปลงสาธิตได้เลยค่ะ  ยังมีศาสตร์ความรู้อีกมากมายรอทุกท่านเก็บเกี่ยวกลับบ้านกันอยู่ค่ะ  เดี๋ยว Marky จะพยายามนำมาบอกกล่าวกันอีกนะคะ***

 

ขอบคุณข้อมูลดีๆ จากดร. ปฏิมาพร  ปลอดภัย, น้องวศินี อิงศฤงคาร  และวาสารเคหเกษตรไว้ ณ ที่นี้ด้วยค่ะ