ชีวิตและงานของนักวิเคราะห์

ประสบการณ์ทำงานที่กองแผนงาน ม.อ. ที่ผ่านมา นับรวมแล้วไม่น้อยกว่า ๒๕ ปี  ได้ตัวเลขแล้ว ตกใจ  ทำไมมากและรวดเร็วอะไรปานนี้ 

ยังจำได้ ถึงวันแรกที่เดินเข้ามาทำงานที่กองแผนงาน  ซึ่งอยู่ที่ตึกสำนักงานคณะวิทยาศาสตร์ ในปัจจุบัน

ผ่านมาจนถึงวันนี้  ย้อนมองมาที่งาน ในฐานะ นักวิเคราะห์นโยบายและแผน อย่างพวกเราว่ามีอะไรบ้าง

หลายท่านในกองแผนได้บันทึกไว้แล้ว อาทิ

คุณ mandala  http://share.psu.ac.th/blog/mandala1

คุณ แดง    http://share.psu.ac.th/blog/daeng

คุณ mbunsong  http://share.psu.ac.th/blog/outjob 

ประมวลภาพรวมแล้ว ได้ข้อสรุปว่า งานโดยปกติของนักวิเคราะห์นโยบายและแผน แบบพวกเรา

ก็มีทั้งเรื่อง  จัดทำร่างสารพัดแผน ทั้งแผนระยะยาว ระยะกลาง  และระยะสั้น 

  แล้วก้อ จัดประชุม สัมมนา พิจารณาแผนฯ  จนได้ผลงานที่เสร็จออกมา  

 ก็เรียกกันว่า  แผนฯ ๕- ๑๐ ปี    แผนกลยุทธ์    แผนพัฒนามหาวิทยาลัย

เช่น  แผนพัฒนาฯ มหาวิทยาลัย ระยะต่างๆ  ที่เราเรียกกันว่า  

แผนฯ ๑๐ หมายถึง แผนฯ ที่วาง/กำหนดในช่วงปี พ.ศ. ๒๕๕๐ – ๒๕๕๔   

( แผนฯ ๙ ก็รอบปี พ.ศ. ๒๕๔๕ – ๒๕๔๙ ) 

 แผนฯระยะสั้น  ๑-๓ ปี ได้แก่  คำของบประมาณประจำปี   กรอบอัตรากำลัง  แผนปฏิบัติการประจำปี    

เรื่องเกี่ยวกับ แผนฯ  ขณะนี้มี  พรบ.  มติ ครม.  ฯลฯ  กำหนดให้ ส่วนราชการต่างๆ ต้องมีงานใหม่ 

คือ จัดทำ แผนปฏิบัติราชการ ๔ ปี   แผนปฏิบัติราชการประจำปี  

ซึ่งจะต้องทำให้สอดคล้องกับ  แผนบริหารราชการแผ่นดิน ของรัฐบาล   

(รายละเอียดจะนำเสนอในบันทึกหน้า) 

ประเด็นเกี่ยวเนื่อง คือ  โครงการ/กิจกรรมต่างๆ  ที่เป็นส่วนประกอบที่จะต้องมีเพื่อบรรลุผลตามแผนฯ 

ซึ่งงานเราก็จะเป็นเรื่อง กำหนดโครงการ/กิจกรรม + กลยุทธ์ ต่างๆ  

รวมทั้ง อาจต้องวิเคราะห์โครงการต่างๆ ที่คนอื่นเสนอเข้ามา   และอาจต้องบริหารความเสี่ยง 

เพื่อให้แผนฯ ที่กำหนดบรรลุผลตามวิสัยทัศน์ เป้าหมาย วัตถุประสงค์ ที่ตั้งไว้   

ทำเสร็จ ก็ต้องมีติดตามผลการดำเนินงาน  คือ ดูว่าเป็นไปตาม เป้าหมาย/วัตถุประสงค์/ตัวชี้วัด ที่กำหนดหรือไม่  

ซึ่งมักจะทำในรูปต่างๆ  อาทิ  ประเมินผลตามแผนฯ   ติดตามการใช้งบประมาณ  รายงานผลการดำเนินงานตามโครงการฯ

เรื่องการติดตามประเมินผลนี้  เป็นเรื่องที่ถูกมองว่าอ่อนมาก ในกระบวนการของงานราชการ  

จึงมีหน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง คิดเครื่องมือพร้อมทั้งกำหนดวิธีการใหม่ ๆ ให้ส่วนราชการปฏิบัติ

กลายมาเป็นงานใหม่ของพวกเรา ทุกคน ที่เป็นส่วนหนึ่งของระบบราชการ

อาทิ        กพร  มีเครื่องมือ คือ  คำรับรองการปฏิบัติราชการ               

               สำนักงบประมาณ  จะมี การเครื่องมือวิเคราะห์ระดับความสำเร็จของการดำเนินงาน 

ที่เรียกขานกันว่า  PART : Performance Assessment Rating Tool               

              สมศ.   มีเรื่อง  การประกันคุณภาพภายนอก

                สตง.  มี ระเบียบคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินว่าด้วยการกำหนดมาตรฐานการควบคุมภายใน  

กลายมาเป็น แบบ ปย. / ปอ. ต่าง ๆ

ทั้งหมดนี้ ขึ้นกับว่า งานที่เรารับผิดชอบ จะถูกชักนำให้เข้าไปเกี่ยวข้องด้วยมากน้อยแค่ไหน

 ทุกส่วนราชการก็ต้องรับมาปฏิบัติ  และรายงานผล  ตามระยะเวลาที่เค้ากำหนด    ขึ้นกับกระบวนการ หลักการ ของแต่ละเจ้า    เค้าอาจให้รายงานเป็นเอกสาร   ป้อนข้อมูลผ่านโปรแกรมที่เค้ากำหนดผ่าน web หรือ อื่นๆ     และอาจมีการส่งคนมาตรวจ + สอบทานหลักฐานเพิ่มเติม .....  

นอกจากนี้ ก็มีงานเบื้องหลังที่รองรับระบบงานข้างต้น

 เช่น  กระบวนการจัดทำ/รวบรวม/จัดเก็บข้อมูลที่เกี่ยวข้อง  การทำวิจัยสถาบัน  เพื่อเป็นข้อมูลอ้างอิง ที่ทำให้ทราบความคืบหน้าของงาน และเป็นหลักฐานประกอบ 

มาถึงวันนี้  ทุกกิจกรรม/โครงการ ที่ต้องรายงาน หน่วยงานข้างต้น  มักจะต้องมีครบตั้งแต่ เริ่ม วางแผน   ดำเนินการ   ตรวจสอบติดตาม  ประเมินผล   แก้ไข  แถมยังถามหากระบวนการให้คนอื่นเข้ามามีส่วนร่วมด้วย  แบบ P-D-C-A-Par 

ดังนั้น การทำงานราชการต่อไปนี้  จึงต้องมีกระบวนการ   P-D-C-A-Par   กำกับด้วย   โดยเฉพาะตอนทำรายงานเพื่อการประเมิน  ไม่ว่า หน่วยงานใดจะเข้ามาประเมิน   

และแล้วในที่สุด ทุกคนก็ทำงานราชการ  แบบมีแผน + บริหารความเสี่ยง + ติดตามประเมินผล  + รายงานผล    ผ่านกระบวนการมีส่วนร่วม  อย่างเป็นระบบ(เอกสาร)

ชีวิตงานของนักวิเคราะห์ฯ จึงไม่เรียบ ง่าย โรยด้วยดอกกุหลาบ  แต่ต้องเขียน และ แสวงหาหลักฐาน อยู่ตลอดเวลา