• สารบัญ

แนวคิดและประโยชน์ของการจัดตารางสอนแบบใหม่ เสนอโดย ภาควิชาคณิตศาสตร์ 1. คำนำ ปัจจุบันมหาวิทยาลัยของเรามีการจัดตารางสอนคาบละ 50 นาที วิชา 3 หน่วยกิตจะจัด 3 คาบต่อสัปดาห์ โดยมีการพักระหว่างคาบ 10 นาที ที่ประชุมภาควิชาคณิตศาสตร์ (ครั้งที่ 3/2550) โดยคณาจารย์ส่วนมากเห็นว่า วิธีการจัดดังกล่าวแม้จะมีข้อดีหลายประการในอดีต แต่ในปัจจุบันได้ก่อให้เกิดปัญหามากมายทั้งทางวิชาการและการจัดการ ภาควิชาฯจึงขอนำเสนอการจัดตารางสอนแบบใหม่มาให้คณะวิทยาศาสตร์พิจารณาเพื่อเสนอต่อวิทยาเขตต่อไป โดยมีเหตุผลประกอบและตัวอย่างการจัด ดังต่อไปนี้ 2. ปัญหาของการจัดแบบเดิมและการแก้ไข 2.1 การพักระหว่างคาบเพียง 10 นาที ทำให้มีปัญหาในการเดินทาง โดยเฉพาะเมื่อนักศึกษาต้องเดินทางระหว่างคณะ เช่น จากคณะศิลปศาสตร์มาคณะวิทยาศาสตร์ เป็นต้น การแก้ไข การจัดแบบใหม่มีการพักระหว่างคาบ 30 นาที 2.2 การจัดแบบเดิมคาบละ 50 นาที อาจจะเป็นเวลาที่น้อยเกินไปสำหรับวิชาที่ต้องการการคำนวณยาวๆ เมื่อไม่สามารถบรรยายได้จบเนื้อหาภายใน 50 นาที ทำให้ต้องเสียเวลาในการทบทวนเรื่องเดิมในคาบต่อไป บางครั้งเวลาหมดลงอีกในขณะที่การคำนวณกำลังลื่นไหลไปได้ดี เรื่องนี้เข้าทำนองที่ว่า “กว่าเครื่องจะติดก็ช้า พอเครื่องเริ่มติดแล้วก็หมดเวลาเสียแล้ว” ที่กล่าวมานี้ยังไม่ได้คิดถึงกรณีที่นักศึกษาเข้าชั้นเรียนสายเนื่องจากข้อ 2.1 ซึ่งจากประสบการณ์จริงพบว่า อาจารย์ต้องรอนักศึกษาประมาณ 5 -10 นาที ทำให้เหลือเวลาบรรยายจริงเพียงคาบละ 40-45 นาทีเท่านั้น บางครั้งอาจารย์เองก็หยุดการบรรยายช้ากว่าที่เวลากำหนดโดยไม่ได้ตั้งใจ แต่เป็นการกระทำที่เกิดจากความรู้สึกว่า “ขออีกนิดเดียว” ทำให้นักศึกษากลุ่มเดิมต้องสายในวิชาถัดไปและนักศึกษากลุ่มใหม่ก็เข้าห้องเรียนช้ากว่ากำหนด การแก้ไข จัดคาบละ 90 นาที โดยมีการพักภายในคาบ 10 นาที ทั้งนี้ให้อยู่ในดุจพินิจของอาจารย์ว่าควรจะพักหรือเปลี่ยนกิจกรรมในช่วงใดเพื่อไม่ให้นักศึกษาเกิดความเครียดหรือความล้ามากเกินไปหรือไม่ เช่น ให้นักศึกษาถามแบบฝึกหัด หรือยกตัวอย่างเพิ่มเติม 2.3 การจัดแบบเดิม วิชา 3 หน่วยกิต จัด 3 คาบต่อสัปดาห์ การจัดแบบใหม่จะจัด 2 คาบต่อสัปดาห์ การจัดแบบใหม่นอกจากจะทำให้ได้เนื้อหาเพิ่มขึ้น (เพราะมีเวลาที่ได้กลับมาจากการที่นักศึกษามาสายและที่ต้องทบทวนเรื่องเดิม ตามข้อ 2.2) ยังสามารถลดจำนวนครั้งของการเดินทางของนักศึกษาลงด้วย ถ้านักศึกษาลงทะเบียน 6 วิชา แบบเดิมจะเดินทาง 36 ครั้งต่อสัปดาห์ (ไป-กลับ) แต่การจัดแบบใหม่จะเดินทางเพียง 24 ครั้ง หรือลดลงได้ถึง 1 ใน 3 นอกจากนี้ยังสามารถลดจำนวนวิชาที่ต้องเรียนในแต่ละวันลงได้ด้วย 3. ตัวอย่างตารางสอนแบบใหม่ สมมุติว่าเป็นนักศึกษาชั้นปีที่ 3 สาขาคณิตศาสตร์ ลงทะเบียน 6 วิชา จะได้ตารางเรียนดังนี้ 4. ประเด็นเพิ่มเติม มีบางประเด็นที่สำคัญเพิ่มเติมจากที่ได้กล่าวมานี้ ดังนี้ 1. จากพจนานุกรมพบว่า ระบบหนึ่งภาคการศึกษา (semester system) มีระยะเวลา 15-18 สัปดาห์ แต่ที่ผ่านมา ในมหาวิทยาลัยของเรา สามารถสอนได้จริงประมาณ 45 ชั่วโมงเท่านั้น (เพราะมีวันหยุดและกิจกรรมมากมาย) ดังนั้น การจัดตารางสอนแบบเดิมจะมีเวลาเรียนในห้องเรียนประมาณภาคการศึกษาละ 2,250 นาที (เท่ากับ 50 คูณ 45 สมมุติว่าการสอนเริ่มได้ตามเวลาจริง) แต่ถ้าจัดแบบใหม่จะได้เวลาเรียน 2,400 นาที (เท่ากับ 80 คูณ 30) นั่นคือสามารถมีเวลาเพิ่มขึ้น 6.7% หรือเพิ่มขึ้น 1 สัปดาห์ จากทั้งหมด 15 สัปดาห์ 2. ถ้าเป็นไปตามความจริงในข้อ 2.2 ที่ว่า “กว่าเครื่องจะติดก็ช้า พอเครื่องเริ่มติดแล้วก็หมดเวลาเสียแล้ว” การจัดแบบใหม่จะทำให้ได้เนื้อหามากขึ้น มีเวลาในการทบทวน ทำแบบฝึกหัด หรือให้คำปรึกษาในชั้นเรียนได้มากกว่าเดิม 3. จากการสอบถามศิษย์เก่าของมหาวิทยาลัยในสหรัฐอเมริกา รวมทั้งจากเว็บไซต์ ก็พบว่า หลายมหาวิทยาลัยจัดตารางสอนคล้ายๆกับวิธีการใหม่นี้ 4. ในประเทศจีน เช่น Guangdong University of Technology ที่มหาวิทยาลัยของเรามีความสัมพันธ์กันอยู่ ก็จัดแบบใหม่นี้ โดยที่แต่ละภาคการศึกษายาวนานถึง 20 สัปดาห์ 5. ปัจจุบันเพื่อแก้ปัญหาที่กล่าวมาแล้วอาจารย์สาขาสถิติบางท่าน ก็มีการจับคู่กันสอนคาบละ 90 นาที 2 วิชาสอน 3 ชั่วโมง นอกจากนี้อาจารย์บางท่านในคณะอุตสาหกรรมเกษตรก็มีวิธีการปฏิบัติเช่นนี้เหมือนกัน 7. การจัดแบบใหม่น่าจะทำให้ประสิทธิภาพการใช้ห้องเรียนได้เพิ่มขึ้นเพราะช่วงเวลาในการใช้ห้องเรียนแต่ละครั้งเกือบเป็นสองเท่าของการจัดแบบเก่า นอกจากนี้จำนวนครั้งของการใช้ห้องเรียนได้ลดไปถึง 1 ใน 3 ด้วย 8. การจัดแบบใหม่นี้ตั้งอยู่บนพื้นฐานการแก้ปัญหาของเราเอง ไม่ได้เลียนแบบใคร ตัวอย่างจากที่อื่นเป็นเพียงการยืนยันว่า แนวคิดนี้สามารถทำได้จริง 5. สรุป คณะควรเปิดโอกาสให้บุคลากร นักศึกษาทั่วทั้งคณะและมหาวิทยาลัยได้มีการอภิปรายในเรื่องนี้กันอย่างกว้าง หากชุมชนชาวมหาวิทยาลัยเห็นด้วย ก็สมควรให้มีการใช้ตารางสอนแบบใหม่ในปีการศึกษา 2551 ได้เลย เพราะไม่มีความจำเป็นต้องเตรียมการอะไรมาก เพียงแต่การจัดตารางสอนเพียงอย่างเดียว.