HPLC : S/N กับ LOD และ LOQ

มีผู้ใช้บริการใช้เครื่องด้วยตนเอง ต้องการทราบค่า LOD, LOQ จากวิธีทดสอบที่ใช้ ด้วยเครื่อง HPLC ถามว่า หากต้องการ ค่า LOD LOQ มีวิธีการหาอย่างไร?????

ก่อนอื่นมาทำความเข้าใจกับคำว่า LOD, LOQ ก่อนนะค่ะ

LOD (Limit of Detection) หมายถึง ความเข้มข้นต่ำสุดที่เครื่องสามารถตรวจพบได้โดยทั่วไปจะเป็นระดับความเข้ม ข้นของสารที่ให้สัญญาณเป็น 3 เท่า ของ SD ของ blank เหนือค่าเฉลี่ยสัญญาณของ blank

LOQ (Limit of Quantitation) หมายถึง ความเข้มข้นต่ำสุดที่เครื่องสามารถตรวจพบและอ่านค่าได้อย่างถูกต้อง แม่นยํา สามารถรายงานค่าได้โดยทั่วไปจะเป็นระดับความเข้มข้นของสารที่ให้ สัญญาณเป็น 10 เท่า ของ SD ของ blank เหนือค่าเฉลี่ยสัญญาณของ blank

ซึ่งการหาค่า LOD, LOQ เป็นหนึ่งในขั้นตอนของการตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีทดสอบ(method validation) คือ กระบวนการยืนยันความถูกต้องความเหมาะสมของวิธีการวิเคราะห์ที่ศึกษาเพื่อนำมาใช้วิเคราะห์ตัวอย่างในห้องปฏิบัติการช่วยให้ทราบถึงคุณสมบัติเงื่อนไขหรอข้อจำกัดของวิธีการวิเคราะห์นั้นๆ ดังนั้นหากเราทดสอบเชิงปริมาณหรือเชิงคุณภาพจำเป็นต้องหาค่า LOD, LOQ เหล่านี้ด้วย

วิธีการหาค่า LOD  LOQ มีหลายวิธี แต่วิธีที่ง่ายและนิยมใช้สำหรับ HPLC หรือGC นั่นคือใช้นิยามของ signal/noise ratio (S/N ratio)

โดย    LOD = signal/noise ratio =3:1
         LOQ = signal/noise ratio =10:1

กรณีนี้ผู้ใช้บริการมาใช้เครื่องด้วยตนเองที่ศูนย์เครื่องมือฯ ดังนั้นขั้นตอนการหาค่า ที่ใช้เครื่อง Agilent มีโปรแกรมไม่ยากดังนี้

 

1. เตรียมสารมาตรฐานที่ทราบค่าที่ความเข้มข้นต่าง ๆ กัน

2. วิเคราะห์ด้วยเครื่อง HPLC ตามสภาวะที่ใช้

3. เข้าโปรแกรมส่วนของ Data analysis (Off line)

4. เลือก Menu : Report > System Suitability > Edit Noise Ranges  จะได้หน้าต่าง Edit Noise Ranges

 

5. กำหนดช่วงเวลา เป็นช่วง ๆ โดยเลือกใส่เวลาให้ใกล้คียงกับพีคที่เราสนใจ ที่หน้าต่าง Edit Noise Ranges 

ยกตัวอย่าง หากมีทั้งหมด 4 สารประกอบ ต้องเลือกที่พีคใกล้กันให้ ใช้ช่วงของ Noise เดียวกันได้

 

6. เข้า Menu Report > Specify Report  ในส่วนของ Quantitative Results เลือก Percent หรือ ESTD (กรณีสร้าง calibration curve แล้ว)  ในส่วนของ Style เลือก Performance + Noise

 

7. เลือก preview ผล และอ่านค่าความเข้มข้นที่ได้ และ ค่า Signal/Noise ที่แสดงผล

 

โดยสารมาตรฐานความเข้มไหนที่ให้ค่า Signal/Noise = 3:1 หมายความว่า LOD มีค่า เท่ากับความเข้มข้นนั้น ในทำนองเดียวกัน สารมาตรฐานความเข้มไหนให้ค่า Signal/Noise = 10:1 หมายความว่า LOQ มีค่าเท่ากับความเข้มข้นนั้น

ขั้นตอนไม่ยากในการหาค่า LOD, LOQ ด้วย HPLC 1100 /1200 หรือรุ่นอื่นๆที่ใช้งานเหมือนๆกัน หรือ กรณีเครื่อง GC รุ่น 6890, 6980N, 7890 , 6850 เป็นต้น ก็ใช้วิธีเดียวกันนี้ได้