ทำไมห้ามนำสิ่งที่มีโพแทสเซียมเป็นองค์ประกอบขึ้นเครื่องบิน

เมื่อวันพฤหัสบดีที่ผ่านมา ดำขำได้รับโทรศัพท์จากลูกค้าเอกชนรายหนึ่งในจังหวัดภูเก็ต ด้วยคำถามที่เขาเองงง ๆ และก็ไม่รู้จักสารนี้มาก่อนแต่ถูกห้ามนำหมอนยางพาราขึ้นเครื่องบิน โดยให้เหตุผลว่า พบสาร K40 ในหมอนตัวตรวจวัดของสนามบินแจ้งเตือน ทำให้เขาต้องโทรมาหาข้อมูลว่าทำไม หมอนของเขามันอันตรายมากหรือ แล้วไอเจ้า K40 มันคืออะไร ทำไมต้องห้าม แล้วมีเกณฑ์กำหนดไหม  มาเป็นชุดเลยค่ะ

ดำขำได้รับข้อมูลก็เข้าใจในความรู้สึกของลูกค้าดี เพราะหากไม่เคยรู้จักธาตุตัวนี้ก็คงสงสัยเช่นกัน หลังจากรับข้อมูลก็เลยสืบค้นต่อ ด้วยความสงสัยเช่นกัน แต่ก็ทราบดีว่ามันน่าเป็นสารก่อระเบิดแน่ เพราะที่เราทราบมาก็มีสิ่งที่ห้ามนำขึ้นเครื่องมีอยู่หลายอย่าง เช่น สารเคมี ของเหลว โลหะ ดำขำยังเจอบ่อยโดนค้นทุกครั้งว่าพกมีด ทั้ง ๆ มันเป็นแผ่นโลหะที่กระเป๋าเงิน

สำหรับสารโพแทสเซียม (K) นั้นเป็นสารที่พบจากวัตถุระเบิด ซึ่งโดยส่วนประกอบหลักที่ใช้ผลิตระเบิดได้แก่ แอมโมเนียมไนเตรทผสมน้ำมัน และสารอื่น ๆ ด้วยเช่น สารกลุ่มคลอเรท ไนเตรท ปุ๋ยยูเรีย ไนไตรต์ เป็นต้น รวมทั้งทั้งโพแทสเซียมด้วย ซึ่งมีงานวิจัยของอาจารย์ใน ม.อ. ของเราได้เก็บตัวอย่างวัตถุระเบิดจากสิ่งที่อยู่ในเหตุการณ์ก่อการร้ายในชายแดนภาคใต้ของเรามาตรวจวัดวัดสารต่าง ๆ ก็พบว่ามีโพแทสเซียมอยู่ด้วย ทำให้ดำขำยิ่งมั่นใจว่าสารต้องห้ามโพแทสเซียมนั้นเป็นสารที่ใช้ในการผลิตวัตถุระเบิด จึงทำให้ห้ามนำขึ้นเครื่อง แต่สำหรับเกณฑ์กำหนดนั้นดำขำก็หาข้อมูลไม่ได้ว่าเท่าไรตัวตรวจวัดที่สนามบินจึงเตือนแจ้งว่าเกิน

หลังจากให้ข้อมูลลูกค้าวันต่อมาลูกค้าเลยจะส่งตัวออย่างหมอนยางพารามาตรวจหาปริมาณโพแทสเซียม ซึ่งเราจะวัดโดยเครื่อง ICP-OES (Inductively Coupled Plasma-Optical Emission Spectrometer) ซึ่งดำขำเข้าใจดีว่าเนื่องจากลูกค้าเองผลิตหมอนยางพาราขาย หากมีผลขึ้นเครื่องไม่ได้ก็จะเป็นปัญหาต่อไป แต่ดำขำก็ยังคิดต่อว่าในยางพารามีโพแทสเซียมเยอะเหรอ หรือในกระบวนการผลิตเขามีการเติมสารที่มีที่องค์ประกอบของโพแทสเซียมด้วย อันนี้ต้องหาข้อมูลก่อน แต่ลองดูผลว่าหลังจากการตรวจหาปริมาณโพแทสเซียมแล้วได้ค่าสูงมากไหม