ข้อคิดจากเสวนา มูลวัว มูลแพะฯ (๖) ขี้วัว มีค่า

       ใครว่าขี้วัวไม่สำคัญ

       ผู้เลี้ยงวัวเป็นอาชีพหลายคนได้บอกเอาไว้ ว่าหากไม่ได้เก็บขี้วัวขาย ก็คงอยู่ไม่ได้เหมือนกัน ดังนั้น การเลี้ยงวัวแบบมีคอก จะได้ผลพลอยได้อันมีค่า คือขี้วัว ใส่กระสอบขายได้หลายตัง ซึ่ง อาจมีราคาสูงถึง ๑๐-๒๐ บาท/กระสอบทีเดียว

       "วัวตัวนึง สามารถถ่ายอึออกมาได้ ๑๑.๖ กิโลต่อวัน ไม่ต้องเลี้ยงมาก สักสี่ห้าตัวก็พอ ลองคิดดู ว่าจะมีค่าแค้ไหนล่ะ"

      อาจารย์สมศักดิ์ ผู้นำการเสวนาเมื่อวันที่ ๒๔ กันยายน ๕๖ พูดติดตลกไว้ด้วยว่า เมื่อก่อน ใครจะมาขอขี้วัวฟรีๆ เจ้าของวัวก็บอกว่า "มาเลย ตักเองนะ" แต่สมัยนี้จะบอกอีกแบบว่า "เด๋วตักให้...เอากี่บาทล่ะ"

       ส่วนการเลี้ยงวัวสมัยใหม่ของชาวรูสะมิแลและหลายแห่งคือเลี้ยงแบบ "บุฟเฟ่" หมายถึง ปล่อยวัวให้เดินหากินเองตามทุ่งนา ทุ่งหญ้า บนถนนไปเรื่อย ไม่ต้องกลับบ้าน (เป็นวัวใจแตก วัวชอบเที่ยว) ต่างจากสมัยก่อน ที่จะให้วัวนอนใต้ถุนบ้านหรือในคอก พอเช้าก็เอาออกไปกินหญ้าในทุ่ง เอาเชือกร้อยจมูกแล้วคล้องไว้กับหลัก เป็นวัวพันหลัก พอตกเย็น ก็ไปจูงวัวกลับบ้าน เลี้ยงแบบนี้ เก็บขี้วัวได้เป็นเรื่องเป็นราว เป็นกอบเป็นกำแต่เลี้ยงในทุ่งหรือบนถนน เก็บขี้วัวไม่ค่อยได้

      เรียกว่า เป็ดไล่ทุ่ง (พาไปปล่อยตอนเช้า เย็นไปไล่กลับเล้า) ยังอายเลย นี่แหละ เลี้ยงแบบบุฟเฟ่ของชาวเรา

      หลายคนคงไม่เชื่อ ว่าการเลี้ยววัวแบบบุฟเฟ่ของชาวรูสะมิแลในยุก ๑๕ ปีที่ผ่านมานี้ เค้าจะปล่อยวัวไปเลย แบบไม่มีการผูกหรือล่ามเลย อาจจะไปดูวัวสัปดาห์ละครั้ง สองครั้ง ให้รู้ ว่ายังไม่หาย ยังไม่ตาย บางทีเกิดลูกใหม่ ก็ยังไม่รู้เลย วัวบางตัวยังไม่มีการสนสะพายด้วยซ้ำ (ร้อยจมูก) ประมาณว่า เลี้ยงวัวเป็นงานอดิเรก แค่มีเงินก็พอแล้ว ไม่ต้องมีเวลามาก ดังนั้น ชาวบ้านหลายคน เลยเลี้ยววัวแบบมักง่ายแบบนี้ตามๆ กันมากขึ้น

       เมื่อเจ้าของวัวเลี้ยงแบบปล่อย การเรียกวัวให้กลับบ้านจึงทำยากมาก บางครั้ง ต้องใช้มอเตอร์ไซค์บีบแตรไล่กันเลยทีเดียว แต่ที่สุดยอดกว่านั้น คือ เวลาจะล้มวัว เจ้าของวัวไม่สามารถที่จับมาเชือดได้เลย วิธีการที่เจ้าของวัวทำคือ ยิงทิ้ง เท่านั้น

       วิถีสังคมที่เปลี่ยนไป บางทีก็ทำให้เกิดรูปแบบการใช้ชีวิตที่แปลก แตกต่างไปจากอดีตมาก บางทีอาจทำให้ชีวิตความเป็นอยู่ดีขึ้น (มั้ย) แต่ก็อาจทำให้บางสิ่งบางอย่างในชีวิตถดถอยลง

       คืนนี้ (คืน ๒๙ ก.ย.๕๖) มีวัวเดินอยู่เติมหน้าปากซอย แต่มันไม่เข้ามาในซอยบ้านเราที รอดูกันต่อไป ว่าพรุ่งนี้เราจะมีวัวบนถนนให้ได้ไปเก็บสักกี่กอง กี่กิโลกัน

( ภาค ๑ กับ ภาค ๒ ภาค ๓ ภาค ๔ ภาค ๕ กดอ่านย้อนหลังได้ครับ)

เอิ้ก เอิ้ก

"ใจสั่งมา"